In deze periode van corona-crisis helpt het om terug te gaan naar de basis en te reflecteren:

  • Wat is belangrijk in deze crisistijd van corona?
  • Wat voor mindset wil je ontwikkelen in deze tijd?
  • Welke keuzes maak je dan?

Behoeften-model van Maslow

Ik heb het oude model uit 1962 van Maslow met de piramide van menselijke behoeften erbij gehaald. Dat geeft aan welke behoeften belangrijk zijn. We kunnen werken aan de bovenste treden (ons gedrag, onze skills, zelfperceptie, leiderschap etc). Maar nu in deze tijd van de corona-crisis zijn de onderste treden van de piramide van Maslow belangrijker.

Stay safe, stay tuned, staat er onder mijn email-berichten. Safety first!
Maar wat als we 1.5 meter afstand moeten houden omwille van onze veiligheid (de tweede trede). En als dit ten koste gaat van de kwaliteit van contact en verbondenheid (de derde trede)?.

Uit het leven gegrepen

Bij mij in de straat woont een oudere vrouw die beginnend dementerend is. Haar kinderen en kleinkinderen komen niet binnen in haar huis vanwege de veiligheid; zodat er geen kans op besmetting is. Op een afstandje vertelt ze mij in een praatje vanaf haar voordeur waarom haar kinderen haar niet meer zo aardig vinden, want “ze lopen met een boog om me heen”. Ze snapt het niet wat er gaande is in de wereld en vanuit haar mindset worstelt ze met haar zelfbeeld. Ik leg uit dat iedereen afstand van elkaar moet houden en kan haar evenmin de knuffel geven waar ze zo’n behoefte aan heeft. Vijf minuten later is ze weer vergeten wat ik haar vertelde.
Zo zijn er veel patiënten die dit niet kunnen bevatten. Voor hen is besloten dat veiligheid belangrijker is dan sociale verbondenheid. De eigen stem en behoefte van de individuele patiënt telt tijdelijk niet als het gaat om het naleven van de veiligheidsmaatregelen om corona buiten de deur te houden. Hoe humaan is het voor mensen die vanwege de maatregelen voor COVID 19 de pijn ervaren van exclusie van hun dierbaren, als ze bijna aan het einde van hun leven zijn?

Bewegen tussen polariteiten

De piramide van Maslow stelt dat we eerst moeten zorgen voor veiligheid en daarna voor sociale verbondenheid.
Het sociale belang telt zwaarder dan de individuele humaniteit. De consequentie is hard: niet iedereen kan in deze crisistijd sterven op de humane en waardige manier zoals we dat graag zouden willen. Het kan een treurig en duivels dilemma zijn voor relaties tussen dierbaren.
Dilemma’s en paradoxen die er altijd al waren, worden nu in tijden van de corona crisis nog scherper.
Jeff Hull noemt in zijn boek “Flex, the art and sience of leadership in a changing world” (2019), vijf belangrijke uitersten die het spanningsveld markeren van de huidige crisis:

  • Zienswijze: Realisme versus optimisme
  • Buigbaarheid: stabiliteit/gegrondheid versus flexibiliteit
  • Focus van onze energie: gericht naar binnen versus gericht naar buiten
  • Zorgzaamheid: zorg voor jezelf versus zorg voor anderen
  • Relationele Intelligentie: onderlinge afhankelijkheid van elkaar versus een gevoel van autonomie

Natuurlijk zijn deze polariteiten er altijd al geweest. Maar nu we keuzes moeten maken in deze tijd van crisis wordt ook steeds duidelijker op welke gebied van deze polariteiten ieder mens veerkracht kan ontwikkelen. Resilience (veerkacht) is een individuele ervaring in een systemische dynamiek; iedere cultuur heeft zijn eigen manier om hiermee om te gaan en ieder individu heeft zijn /haar eigen manier om te bewegen tussen deze polariteiten.

Wat kun je doen? 

Welke keuzes maak je dan? Voor de dementerende vrouw in mijn straat heb ik iets lekkers gebakken en dat voor haar deur gezet, aangebeld en op afstand gaan staan. Ik weet niet of het helpt, maar ze lachte toen ze de deur open deed. Ik heb in ieder geval eventjes haar pessimisme kunnen ombuigen naar een lach.