Afgelopen weken kon je me vaak vinden op het online WBECS platform. Graag wil ik delen wat is besproken in een paneldiscussie van Ethical Coach.Het panel bestond uit de lokale teamleider / directeur van een NGO in Ethiopia, lokale coaches en externe coaches. Zij discussieerden over hun co-creatieve manier van samenwerken en de werkwijze die ze hadden gevonden voor co-coaching en co-facilitatie. Het “nested system” van de externe co-coaches (uit US en Zuid-Afrika) hanteerde de principes van systeemgericht coachen en ICF competenties voor professionele coaches; zij introduceren deze principes bij de lokale Ethiopische coaches en de NGO.  

Nobantu, een Zuid-Afrikaanse panel-lid, vertelde over de culturele verschillen tussen de coaches; hoe deze verschillen vanaf de eerste kennismaking merkbaar waren en hoe ze daarmee zijn omgegaan in de contractering.

Care before candor

“Care before candor” ofwel “aandacht en zorg voor de mens voordat je scherp op de inhoud gaat” was zo’n verschil in de culturen.

Een Afrikaan wil eerst weten:

Wie ben je ? En wat is je relatie met de anderen?

Pas als dat besproken is, praat je verder over een eventuele samenwerking , culturele verschillen en contractering. Nobantu was daarin heel stellig:

het persoonlijke contact tussen de coaches is belangrijker dan de culturele verschillen die er toch altijd wel zijn.

Ritueel vragenspel

Het herinnerde me aan het veldwerk dat ik in Afrika deed: Een ontmoeting in het dorp begint steevast met een ritueel vragen-spel: hoe is het met je moeder, hoe is het met je vader, en hoe met je kinderen, en hoe… etc?. Op die manier wordt je relatie-systeem in kaart gebracht. Dat gaat heel natuurlijk.

Voor Afrikanen is het persoonlijke bovendien sterk verankerd in een “wij cultuur”. Ze hebben gemakkelijk toegang tot hun collectieve wijsheid omdat ze alle andere “stemmen” van het relatie-systeem (van hun vader, moeder, broer, zus, kind etc) al in hun ind-set met zich meedragen. 

In onze geïndividualiseerde Nederlandse cultuur moeten we echt moeite doen om de wijsheid van het team of het familiesysteem te ontsluiten. 

We investeren relatief weinig tijd aan de relaties met onze mede-mens. Alles moet snel en effectief; we zijn direct;  we werken gericht naar resultaat.

We zijn vergeten hoe we onze collectieve wijsheid kunnen aanboren. En als de samenwerking vastloopt vragen we externe coaches om ons hierbij te hepen. Te laat!

Leren van Ubuntu

In een eerder artikel schreef ik dat we veel kunnen leren van de Afrikanen.

Nobantu sprak ook over de waarden van Ubuntu :“ik ben niet compleet zonder jou en jij bent niet compleet zonder mij”. Die filosofie spreekt me aan; ik probeer die te vertalen en toe te passen in mijn werk.

Belangrijke Ubuntu waarden zijn in opleidingen voor professional coaches (zoals bijvoorbeeld ORSC of C-IQ) al aangepast aan onze Westerse omgangsvormen en werkwijzen.

Bijvoorbeeld: coaches beginnen de contractering met een nieuw team al steeds vaker vaak met het opstellen van Rules of Engagement (ROE),  “Way of Working“ (WOW) of hoe je het ook wil noemen.

Het goede nieuws is dat iedereen (en niet alleen coaches) deze waardevolle manieren van communiceren kan leren en toepassen!

Wil jij ook co-coachen en co-faciliteren op basis van deze Ubuntu waarden?  Dan zou ik je graag ontmoeten! 

Sonja Vlaar / sonja.vlaar@attune.nl

“Als je snel wil gaan, ga dan alleen, maar als je verder wil komen, ga dan samen” (Afrikaanse spreuk)