Vertrouwen, het gevoel dat “je veilig bent en je gesteund weet” is verbonden met de hersengebieden die actief zijn bij belonen en voorspellen en vooral met de prefrontale cortex. Wantrouwen daarentegen, “je onveilig voelen”, is verbonden met intense emoties als angst voor verlies en andere bedreigende zaken en speelt sterk in de amygdala.
Wanneer bij een eerste indruk van iemand beide gebieden in de hersenen gelijktijdig worden geactiveerd, dan voelen we dat als onzekerheid of verwarring. Dan is onduidelijk welk hersennetwerk de voorkeur krijgt. Dat is geen fijn gevoel. En kom dan maar weer van je onzekerheid af…. wij leren je dan om te ‘primen’. Wat is dat dan weer ?
Voor sommige Engelse woorden bestaat geen goed Nederlands equivalent. “Priming” is daar een voorbeeld van: ‘met grondverf behandelen’ is een vrij concrete versie, maar zodra het overdrachtelijk wordt kom je op dingen als ‘voorbereiden’, ‘met de neus de goede kant op zetten’, ‘klaarmaken voor’, ‘in de juiste stemming brengen’, die toch allemaal net niet precies de lading dekken….
Alledaagse voorbeelden van priming
Ouders zullen het volgende voorbeeld wel kennen. Zodra je hebt gehoord dat je in verwachting bent, herken je ineens overal baby’s en zwangere vrouwen. We noemen dit priming: je herkent andere dingen en reageert anders door iets wat je eerder hebt meegemaakt. Zonder dat je je er bewust van bent kan zo een enkel woord of concept je “primen”. Subliminale primes worden (bijvoorbeeld bij reclame op TV) zo kort aangeboden dat we ze niet bewust waarnemen, terwijl het onbewuste deze primes wel verwerkt; dit maakt het een effectieve manier om mensen te beïnvloeden zonder dat ze er enige weet van hebben. Dan krijg je na die TV reclame bijvoorbeeld ineens trek in iets lekkers.
Malcolm Gladwell beschrijft in z’n bestseller Blink hoe deelnemers aan een experiment onbewust langzamer de zaal uitliepen, nadat ze een oefening hadden gedaan met woorden die we associëren met ouderdom (botontkalking, geraniums).
Toepassing ten goede
Je kunt zélf je brein actief ‘primen’ door opzettelijk een positieve neurochemie op te starten kort voor een (eerste) ontmoeting of gesprek. Als je je brein vooraf geprimed hebt voor meer vertrouwen in je gesprekspartner, dan creëer je bij jezelf een mindset die gebaseerd is op de biochemie in de Prefrontale Cortex in plaats van de chemie van je Amygdala; en dat resoneert dan weer bij de ander.
Waarom is priming zo belangrijk?
De neuro-chemische cocktail die je in je brein activeert is van invloed op wat er daarna gebeurt. Als je bang bent vlak voordat je een examen moet doen, dan maak je je zorgen over wat er allemaal mis kan gaan waardoor je gaat twijfelen en dus ook echt fouten gaat maken. Als je open staat voor verbinding kun je helderder denken en je vragen bedachtzaam formuleren. Hetzelfde geldt als je iemand voor de eerste keer ontmoet. Je kunt jezelf voorbereiden, ervoor kiezen om die persoon vanuit vertrouwen tegemoet te treden en daarmee de verwarring vóór zijn.
Probeer daarom dit eens:

  • Luister om verbinding te maken, niet om te oordelen of af te wijzen
  • Stel vragen waar je het antwoord nog niet op weet (ga de ontdekkingstocht aan; zie ook het blog “zo dicht mogelijk langs elkaar heen praten”)
  •  ‘Prime’ jezelf voor vertrouwen: stel je open en kwetsbaar op en richt je aandacht op de relatie.